វិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអភិរក្ស និងការប្រើប្រាស់ជីវៈចម្រុះសមុទ្រប្រកបដោយចីរភាព ត្រូវបានសម្តេចមហារដ្ឋសភាធិការធិបតី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដឹកនាំសម័យប្រជុំបន្តរដ្ឋសភាលើកទី៤ នីតិកាលទី៧ នៅថ្ងៃចន្ទ ទី២៥ ខែសីហានេះ ដើម្បីពិភាក្សា និងអនុម័ត ដែលមានកូរ៉ុម សមាជិកសមាជិការដ្ឋសភាចំនួន ១២០ រូប។
សម័យប្រជុំរដ្ឋសភា បានពិភាក្សា និងអនុម័តលើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិ ដោយមានសំឡេងគាំទ្រ ជាឯកច្ឆ័ន្ទ គឺ ១២០/១២០សំឡេង បន្ទាប់ពីតំណាងរាជរដ្ឋាភិបាល បានការពារវិសោធនកម្មច្បាប់នៅចំពោះសម័យប្រជុំពេញអង្គរដ្ឋសភា ។
យោងតាមសេចក្តីថ្លែងហេតុ កាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលសម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ផ្ញើជូនសម្តេចប្រធានរដ្ឋសភា ដោយផ្អែកតាមមាត្រា១៥៣ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង សម្តេចមហារដ្ឋសភាធិការធិបតី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា តាមសេចក្តីស្នើសុំរបស់តំណាងរាស្ត្រទាំង១២៥រូប បានផ្តើមគំនិតរួមគ្នាធ្វើវិសោធនកម្មមាត្រា៣៣ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសម្រាប់ជាមូល ដ្ឋានគតិយុត្តអនុញ្ញាតឱ្យមានការដកសញ្ជាតិខ្មែរ ដើម្បីបន្សុទ្ធនូវទឹកចិត្តស្នេហា ជាតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចំពោះជាតិ មាតុភូមិ និងប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងគោលដៅលើកកម្ពស់ឧត្តមគតិជាតិ មនសិការស្នេហាជាតិ និងភាពស្មោះត្រង់ដោយភាពស្ម័គ្រស្មោះ ការពារជាតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបចំពោះជាតិ មាតុភូមិនិងប្រជា ជន កម្ពុជា នៅគ្រប់កាលៈ ទេសៈទាំង អស់។
ទន្ទឹមនេះការដកសញ្ជាតិខ្មែរនៅព្រះរាជា ណាចក្រកម្ពុជា មិនមែនជាសញ្ញាណថ្មីនោះឡើយ ដោយហេតុថា ច្បាប់ខ្មែរនាសម័យមុន ក៏បានកំណត់អំពីការដកសញ្ជាតិផងដែរ។
នាពេលនោះ មានក្រមរដ្ឋប្បវេណីឆ្នាំ ១៩២០ ត្រង់មាត្រា២៥ស្ទួន កំណត់អំពីការដកសញ្ជាតិពីពលរដ្ឋខ្មែរ ក្នុងករណីដែលបុគ្គលនោះមិនបំពេញកាតព្វកិច្ច ជាពលរដ្ឋខ្មែរឬប្រព្រឹត្តបទល្មើសប្រឆាំងនឹងសេចក្តីសុខសាន្តរបស់ព្រះនគរខ្មែរ។
ច្បាប់នោះក៏បានកំណត់អំពីបុគ្គលទទួលបានសញ្ជាតិខ្មែរតាមរយៈសញ្ជាតូបនីយ កម្ម អាចបាត់បង់សញ្ជាតិខ្មែរវិញ ករណីបុគ្គលនោះ ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសពីស្ថាប័នតុលាការ ក្នុងកម្រិតទោសគុកមជ្ឈិមថ្នាក់ទី៣ឬធ្វើសកម្មភាពវិទ្ធង្សនាឬបានបំពេញ កិច្ចការដែលមិនស្របនឹងគុណភាពខ្លួនជា ខ្មែរជូនជាប្រយោជន៍ដល់រដ្ឋបរទេស។
បន្ថែមពីនេះ នាសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម ច្បាប់ស្តីពីការបាត់សញ្ជាតិខ្មែរ ដែលបានប្រកាសឱ្យប្រើដោយព្រះរាជក្រមលេខ ៣៧៧/៦៨ ប.រ ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩៦៨ ក៏បានកំណត់អំពីការបាត់សញ្ជាតិខ្មែរ ក្នុងករណីបុគ្គលនោះ ត្រូវបានតុលាការ កាត់ទោសយ៉ាងតិចត្រឹមទោសឧក្រិដ្ឋថ្នាក់ទី១ ពីបទវិទ្ធង្សនា ក្បត់ជាតិឬប្រទូស រ៉ាយនឹងភាពសុខសាន្តខាងក្នុង ឬខាងក្រៅរដ្ឋ។ការទទួលសញ្ជាតិខ្មែរនិងការបាត់សញ្ជាតិខ្មែរ ដោយរួមទាំងការដកសញ្ជាតិខ្មែរ ត្រូវកំណត់ក្នុងច្បាប់។”
ដូច្នេះ ដើម្បីធានាបាននូវធម្មនុញ្ញភាពនៃច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិស្របតាមមាត្រា៣៣ថ្មីនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក្នុងគោលដៅដើម្បីទប់ស្កាត់ នូវសកម្មភាពនានា ដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ឧត្តមប្រ យោជន៍ជាតិ ឬនាំឱ្យអន្តរាយដល់សន្តិ ភាព ឯកភាពជាតិ អធិបតេយ្យ បូរណ ភាពទឹកដីនិងសន្តិសុខជាតិ ជាពិសេសប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅចូលមកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ព្រមទាំងប្រឆាំងនឹងអំពើឃុបឃិតជាមួយបរទេសប្រព្រឹត្តអំពើក្បត់ជាតិរបស់ខ្លួនដែលធ្វើសកម្មភាពបណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យសន្តិសុខជាតិ សេចក្តីសុខសាន្ត របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ រាជរដ្ឋា ភិបាលបានធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងរៀបចំសេចក្តីព្រាងច្បាប៉ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិ កែសម្រួលខ្លឹមសារ ពាក់វព័ន្ធ នឹងគោលការណ៍និងលក្ខខណ្ឌសំខាន់ៗមួយចំនួន ក្នុងការដកសញ្ជាតិខ្មែរពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរណា ដែលបានប្រព្រឹត្តសកម្មភាពដូចបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ នឹងការដកសញ្ជាតិខ្មែរពីជនដែលទទួលបានសញ្ជាតិខ្មែរដោយសញ្ជាតូបនីយកម្ម ដោយការក្លែងបន្លំឬការផ្តល់ ព័ត៌មានមិនពិត។ល៕
