(ព្រះវិហារ-ឧត្តរមានជ័យ-បន្ទាយមានជ័យ)៖ សម្រាប់រយៈពេល២ថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ អ្នកសារព័ត៌មានមកពីប្រទេសចិន ប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន និងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ប្រមាណ៤០នាក់ បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ខេត្តចំនួន៣ គឺ៖ ខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើម្បីពិនិត្យស្ថានភាពជាក់ស្តែង ព្យសនកម្ម និងផលវិបាក ដែលបានកើតចេញពីជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជាថៃ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ពិសេសនៅពេលបានអញ្ជើញដល់ទីតាំងផ្សេងៗដែលបានទទួលរងការវាយប្រហាររពីសំណាក់កងទ័ពថៃ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានបានធ្វើកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយ ព្រះសង្ឃ នាយកសាលា ប្រធានមណ្ឌលសុខភាព អាជ្ញាធរខេត្ត/ស្រុក អ្នកជំនាញ ព្រមទាំងប្រជាពលរដ្ឋភៀសសឹក ដែលកំពុងស្នាក់បណ្តោះអាសន្ន តាមតំបន់ ដែលជាទីទួលសុវត្ថិភាពរៀបចំសម្រាប់ការពារពួកគេពីគ្រាប់កាំភ្លើង និងការវាយប្រហារណាមួយដែលអាចកើតឡើងទៀតពីសំណាក់កងទ័ពថៃ តាមបណ្តោយព្រំដែន។
ឯកឧត្តម ទេព អស្នារិទ្ធ អនុរដ្ឋលេខាធិការនិងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន ដែលបានដឹកនាំក្រុមការងារសម្របសម្រួលដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ថា ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានបានទៅដល់គោលដៅនីមួយៗ ក្នុងនោះមានតំបន់ជនភៀសសឹក ទីតាំងវត្តអារាម មណ្ឌលសុខភាព សាលារៀន ព្រមទាំងភូមិឋានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារការវាយប្រហារដោយគ្រាប់ផ្លោងធុនធ្ងន់របស់កងទ័ពថៃ ហើយបានផ្តិតយករូបភាពពិតនៃសោកនាដកម្ម ការបំផ្លិចបំផ្លាញ និងផលវិបាកដែលកើតចេញពីទង្វើអមនុស្សធម៌ទាំងនេះ។ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានបានមើលឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែក នូវការវាយប្រហារ ដោយគ្រាប់ផ្លោង និងអាវុធធុនធ្ងន់របស់កងទ័ពថៃ ទាំងផ្លូវអាកាសដោយប្រើប្រាស់យន្តហោះចម្បាំង F-16 និងយន្តហោះ Gripen សម្រាប់ទម្លាក់គ្រាប់បែកMK84 ក៏ដូចជាការប្រើប្រាស់កាំភ្លើងធំ គ្រឿងសព្វាវុធធុនធ្ងន់ ក្នុងការផ្លោងគ្រាប់ប្រភេទ១០៥មីលីម៉ែត្រ ១២៧មីលីម៉ែត្រ និង១៥៥មីលីម៉ែត្រ ក្នុងនោះក៏មានស្លាកស្នាមជាច្រើនដែលបានបន្សល់ទុកពីការបាញ់ផ្លោងមកលើភូមិឋានប្រជាពលរដ្ឋស៊ីវិល ចាប់តាំងពីថ្ងៃផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នាកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា រហូតដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។
ឯកឧត្តមអនុរដ្ឋលេខាធិការនិងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន ក៏បានគូសបញ្ជាក់ផងដែរអំពីសារៈសំខាន់នៃសកម្មភាពចុះយកព័ត៌មានដោយផ្ទាល់របស់អ្នកសារព័ត៌មានមកពីបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ ថាជាផ្នែកមួយដ៏មានសារៈសំខាន់ក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន ពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាព និងហានិភ័យនៅពេលចុះយកនិងរាយការណ៍ព័ត៌មានក្នុងតំបន់ជម្លោះព្រំដែន ដែលអ្នកសារព័ត៌មានចាំបាច់ត្រូវអនុវត្តដោយអាជីពនិងក្រមសីលធម៌ និងសហការជាមួយសមត្ថកិច្ច និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានខ្លួនឯងផង សម្រាប់ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងសហគមន៍ដែលចុះទៅនោះផង ក៏ដូចជាដើម្បីបង្ការហានិភ័យកុំឱ្យកើតមាន និងចូលរួមរក្សាការពារសន្តិសុខជាតិ។
ឯកឧត្តមអនុរដ្ឋលេខាធិការបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា៖ «ការផ្សព្វផ្សាយ ជាបន្តបន្ទាប់របស់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន ទាំងពេលនេះ និងនាពេលកន្លងមក បានរួមចំណែកដ៏សំខាន់ក្នុងការបញ្ជូនជាសារ ឱ្យបានដល់អន្តរជាតិបានដឹង អំពីស្ថានភាពពិត វិនាសកម្មដែលកម្ពុជាបានទទួលរង និងទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ពិសេសជនភៀសសឹកដែលកំពុងរស់នៅ តាមជំរុំបណ្តោះអាសន្ន»។ ឯកឧត្តមបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានជាតិ និងអន្តរជាតិ បានចូលរួមចំណែកលាតត្រដាងការពិតជូនដល់ពិភពលោកបានដឹងពីទុកសោកសង្រែងរបស់កម្ពុជា ព្រោះការវាយប្រហារដែលកងទ័ពថៃបានធ្វើ មិនត្រឹមបង្កមហន្តរាយមកលើទាហានកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ គឺថែមទាំងបានប៉ះពាល់ និងបង្កផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរមកលើពលរដ្ឋកម្ពុជា ជនស៊ីវីលជាច្រើនឥតគណនា។
តាមរយៈការផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបរទេស ដែលបានចុះមកយកព័ត៌មានផ្ទាល់ ប្រជាជនកម្ពុជាបានអំពាវនាវឱ្យ ពិភពលោកផ្តល់យុត្តិធម៌សម្រាប់កម្ពុជា ដោយឈរលើការពិត និងសច្ចភាព។ ប្រជាជនកម្ពុជាប្រាថ្នាចង់បានតែសន្តិភាព ការរស់នៅដោយសុខដុមរមនា និងការអភិវឌ្ឍដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយការគោរពអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី លើកកម្ពស់តម្លៃ នៃការរក្សាសាមគ្គីភាព ជាមួយប្រទេសជិតខាងទាំងអស់។
ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះត្រូវបានសម្របសម្រួលដោយក្រសួងព័ត៌មាន ដែលដឹកនាំដោយ ឯកឧត្តម ទេព អស្នារិទ្ធ អនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន តាមរយៈសិក្ខាសាលាថ្នាក់តំបន់ស្តីពី «ការគ្រប់គ្រងសុវត្ថិភាព និងហានិភ័យក្នុងការរាយការណ៍ស្តីពីជម្លោះ» “Safety and Risk Management Conflict Reporting” ចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ ការចុះសិក្សានៅទីវាលផ្ទាល់ របស់អ្នកសារព័ត៌មាន បានផ្តល់ឱកាសដល់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងការ ស្វែងយល់ស៊ីជម្រៅមួយកម្រិតទៀត ដោយផ្សារភ្ជាប់ទ្រឹស្តីនិងការអនុវត្ត ពាក់ព័ន្ធនឹងការរាយកាណ៍ព័ត៌មានក្នុងស្ថានភាពតានតឹង និងជម្លោះព្រំដែន។ ក្នុងកម្មវិធីទាំងមូល អ្នកសារព័ត៌មានពីបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់ ក៏បានចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងការអនុវត្តល្អៗពាក់ព័ន្ធនឹងប្រធានបទឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមកផងដែរ។
ខាងក្រោមនេះជាព័ត៌មានលម្អិតអំពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានតំបន់អាស៊ី៖
-សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចថ្ងៃទី១ របស់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានតំបន់អាស៊ី គឺចេញពីខេត្តសៀមរាប ដើម្បីឆ្ពោះទៅកាន់ជំរុំភៀសសឹក នៅវត្តពោធិ៍ ៥០០០ដើម ខេត្តព្រះវិហារ ក្នុងនោះអ្នកសារព័ត៌មានមកពីប្រទេសចិន សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូនេស៉ី ម៉ាឡេស៉ី វៀតណាម ព្រមទាំងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា បានពិនិត្យឃើញស្ថានភាពពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ជនភៀសសឹក និងធ្វើបទសម្ភាសជាមួយអាជ្ញាធរខេត្តព្រះវិហារ ព្រមទាំងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលភៀសសឹកដោយសារជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា និងថៃ ដើម្បីប្រមូលនូវព័ត៌មានពិត និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដោយរាប់បញ្ចូលគ្រប់ដំណាក់កាលនៃជម្លោះគិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ សម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយជូនពិភពលោកបានដឹង។ កម្ពុជា ត្រូវបានសារព័ត៌មានមួយចំនួនបានផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានលាភពណ៌ ខុសពីការពិតទាំងស្រុងនៃជម្លោះព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ ដោយបានធ្វើការចោទប្រកាន់នានាថាកងទ័ពកម្ពុជា ថាជាអ្នកបង្កជម្លោះមុនភាគីថៃ ជាដើម។ ប៉ុន្តែតាមរយៈការចុះមក យកព័ត៌មានជាក់ស្តែងរបស់អ្នកសារព័ត៌មានបរទេស គឺសរបញ្ជាក់ព្រមទាំងបង្ហាញការពិត ថាកម្ពុជា ជាជនរងគ្រោះដោយសកម្មភាពរំលោភបំពាន ទង្វើអមនុស្សធម៌របស់ថៃ។
-សម្រាប់ថ្ងៃទី២ នៃដំណើរបេសកកម្មរបស់អ្នកសារព័ត៌មានតំបន់អាស៊ី ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន បានចុះពិនិត្យជាក់ស្តែងនូវកន្លែងគ្រាប់ផ្លោងដែលប្រើប្រាស់ដោយកងទ័ពថៃ មកលើទីតាំងស៊ីវិល រួមមាន៖ នៅភូមិផ្អុង សង្កាត់កូនគ្រៀល ក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ជាទីតាំងដែលរងគ្រោះដោយសារគ្រាបផ្លោងប្រភេទ ១០៥មីលីម៉ែត្រ ១២៧មីលីម៉ែត្រ និង១៥៥មីលីម៉ែត្រ បានផ្លោងដាក់ភូមិឋានប្រជាពលរដ្ឋ ជនស៊ីវិល ស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈ។ ខណៈនៅភូមិថ្មដូន ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល វិញ អ្នកសារព័ត៌មាន បានមើលឃើញនឹងភ្នែកនូវប្រភេទគ្រាប់បែក MK-84 ទម្ងន់ជាង១តោន ដែលកងទ័ពថៃទម្លាក់ពីលើយន្តហោះចម្បាំង F-16 លើផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់។
អ្នកសារព័ត៌មានអន្តរជាតិ និងក្នុងស្រុកក៏បានចុះទៅផ្តិតយកទិដ្ឋភាពដ៏គួរ ឱ្យសោកសង្រែង គឺវត្តតាមាន់សែនជ័យ ដែលជាទីគោរពសក្ការៈបូជាពី សំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយ៉ាងច្រើនលើសលប់ ខណៈឯប្រទេសថៃ ជាអ្នកបង្កវិនាសកម្មបំផ្លាញទីវត្តអារាម ក៏ជាប្រទេសគោរពប្រតិបត្តិ ព្រះពុទ្ធសាសនាដូចកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្តែ ហេតុអ្វីបានព្រៃផ្សៃប្រើប្រាស់អាវុធធុន ធ្ងន់វាយកម្ទេចវត្តអារាម រហូតធ្វើឱ្យលោកអាចារ្យម្នាក់ បានស្លាប់នៅក្នុងគំនរថ្មបាក់បែកដោយសារតែទម្ងន់គ្រាប់ទម្លាក់ពីលើសាលាឆាន់ទៅវិញ។ បន្ទាប់ពីនេះ អ្នកសារព័ត៌មានក៏បានចុះពិនិត្យមណ្ឌលសុខភាព តាមាន់សែនជ័យ ស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈដែលខូចខាត សាលាបឋមសិក្សាតាមន្តសែនជ័យ និងទីជម្រកបណ្តោះអាសន្នរបស់ពលរដ្ឋនៅវត្តធម្មកំបោរ។
នាឱកាសនោះដែរ ឯកឧត្តម ហេង រតនា ប្រតិភូរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកជាអគ្គនាយកស៊ីម៉ាក់ បានធ្វើបទបង្ហាញពីគ្រោះថ្នាក់ និងផលប៉ះពាល់បណ្តាលមកពីគ្រាប់បែកធុនធំកងទ័ពថៃ ដែលបានផ្លោងដាក់លំនៅឋានរបស់ប្រជាជនជូនដល់អ្នកសារព័ត៌មានមកពីតំបន់អាស៉ី និងផែនការសកម្មភាពបោសសម្អាត និងបន្សាបគ្រាប់បែកធុនធំដែលមានបង្កប់ដោយផ្សែងពុលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សុខភាពយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងររបស់ប្រជាពលរដ្ឋផងដែរ។
-ក្នុងដំណើរបំពេញបេសកកម្មនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្រមអ្នកសារព័ត៌មានមកពីប្រទេសចិន សិង្ហបុរី ឥណ្ឌូនេស៉ី ម៉ាឡេស៉ី វៀតណាម ព្រមទាំងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាជាច្រើននាក់ បានពិនិត្យ និងធ្វើទស្សនកិច្ចទីតាំងដោយផ្ទាល់ទីតាំងភូមិព្រៃចាន់ និងភូមជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ដែលត្រូវកងទ័ពថៃ រាយបន្លាលួសព័ទ្ធយកដី និងផ្ទះប្រជពលរដ្ឋខ្មែរ បន្ទាប់ពីបទឈប់បាញ់រវាងកងទ័ពទាំងពីរចូលជាធរមាន នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នកសារព័ត៌មានលើទឹកដីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មានការទទួលស្វាគមន៍យ៉ាងកក់ក្តៅពីសំណាក់ឯកឧត្តម អ៊ុំ រាត្រី អភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ នាឱកាសនោះដែរ ឯកឧត្តម អ៊ុំ រាត្រី បានធ្វើបទបង្ហាញដល់អ្នកសារព័ត៌មានបរទេស និងកម្ពុជា ពីសកម្មភាពបំពានរបស់កងទ័ពថៃ ដោយបានបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ចេញពីលំនៅឋានទាំងគឃ្លើន មិនគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ច្បាប់មនុស្សធម៌ ជាពិសេសកងទ័ពថៃ បានរំលោភបំពានយ៉ាងខ្លាំងលើកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់រវាងកងទ័ពទាំងពីរ។ ជាពិសេសសកម្មភាពបំពានរបស់កងទ័ពថៃ កាលថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ថ្មីៗនេះ បានបន្តរាយបន្លាលួសព័ន្ធយកដីចម្ការអំពៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ នៅភូមិជោគជ័យ ឃុំអីរបីជាន់ ប៉ុន្តែ សកម្មភាពបំពានមកលើដែនអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា មិនបានសម្រេចនោះទេ ពោលគឺដោយសារប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ដី និងបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ បានសហការគ្នាបណ្តេញកងទ័ពថៃ ឱ្យដកថយទៅវិញ ដោយមិនមានការប៉ះទង្គិចគ្នានោះឡើយ។
លោកអភិបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យក៏បានឱ្យដឹងថា នៅភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ត្រូវបានកងទ័ពថៃ ចូលមករាយបន្លាលួស មិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលផ្ទះសម្បែងវិញកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រោយបទឈប់បាញ់រវាងកងទ័ពទាំងពីរ បានចូលជាធរមាន, ខណៈភូមិជោគជ័យ គឺមានពលរដ្ឋចំនួន០៦គ្រួសារ និងមានមនុស្សចាស់ ស្ត្រី ពិការ និងកុមារ ចំនួន២២នាក់ បានរងគ្រោះអត់មានផ្ទះស្នាក់នៅ និងភ័យខ្លាច។ ដោយឡែកនៅភូមិព្រៃចាន់ ត្រូវបានកងទ័ពថៃ មកដេញប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងកម្រោលឱ្យរត់ចេញពីផ្ទះ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ០៦គ្រួសារ និងមានមនុស្សចាស់ ស្ត្រី ពិការ និងកុមារ ចំនួន៣៧នាក់ បានរងគ្រោះផ្ទាល់ បាត់បងដី ចម្ការ ផ្ទះសម្បែង។ ជាមួយគ្នានេះ ក៏មានប្រជាពលរដ្ឋ៦គ្រួសារបន្ថែមទៀត បាត់បង់ដីចម្ការ និងដីត្រៀមសាងសង់លំនៅឋានផងដែរ។
សកម្មភាពរបស់កងទ័ពថៃ បានបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើលទ្ធផលកិច្ចប្រជុំវិសាមញ្ញនៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅកម្ពុជា-ថៃ (GBC) នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ពីថ្ងៃទី៤ ដល់ថ្ងៃទី៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលជាការបញ្ជាក់បន្ថែមលើការគោរពបទឈប់បាញ់ចុះថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា និងជាការចាប់ផ្តើមកិច្ចសន្ទនាសាជាថ្មីរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ទង្វើរបស់កងទ័ពថៃ គឺបានដេញពលរដ្ឋខ្មែរ រស់នៅលើដែនអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា ដោយគឃ្លើន ជាពិសេសបានរំលោភបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។
គួរជម្រាបថា ដោយសារសង្គ្រាមវាយប្រយុទ្ធគ្នា រយៈពេល៥ថ្ងៃ នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មានប្រជាជនខ្មែរស្លូតត្រង់ជាង ៥ម៉ឺនគ្រួសារ ស្មើនឹងប្រមាណជិត ២០ម៉ឺននាក់ ហើយពលរដ្ឋភៀសសឹកទាំងអស់កំពុងតែរស់នៅតាមជំរុំបណ្តោះអាសន្នដែលមានសុវត្ថិភាព កំពុងរស់នៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ, ខេត្តព្រះវិហារ, ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ, ខេត្តសៀមរាប និងខេត្តពោធិ៍សាត់ ខណៈជំរុំមានសុវត្ថិភាព ត្រូវបានអាជ្ញាធររៀបចំឡើងចំនួន ១៨៥ទីតាំងផងដែរ។
គួរកត់សម្គាល់ថា ជនភៀសសឹកភាគច្រើនលើសលប់ គឺជាស្ត្រី ជនចាស់ជរា កុមារ ជនមានពិការភាព ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះផងដែរ៕
